72 rocznica Bitwy pod Monte Cassino/ Obilježavanje 72. godišnjice od početka Bitke kod Monte Cassina

Bitwa o Monte Cassino trwała blisko pięć miesięcy, tyle też czasu straciły wojska alianckie, które dopiero w pierwszych dniach czerwca 1944 roku wkroczyły do Rzymu, a do granicy włosko-austriackiej dotarły na początku maja 1945 roku. Były to niezwykle krwawe i bezlitosne zmagania. W czasie całej kampanii włoskiej, która trwała od 3 września 1943 do 2 maja 1945 roku, alianci stracili blisko 312  tys., a Niemcy około 435  tys. zabitych i rannych, czyli łącznie dla obu stron średnio 1233 ludzi każdego dnia. Walki na Linii Gustawa były najbardziej zacięte: Niemcy, Włosi, Amerykanie, Francuzi, Brytyjczycy, Hindusi, Nowozelandczycy, Polacy, Kanadyjczycy i Południowi Afrykanie stracili około 200  tys. żołnierzy w ciągu 129 dni. Straty samego tylko 2 Korpusu Polskiego wyniosły 924 zabitych, 2930 rannych, 345 zaginionych (291 po bitwie wróciło do szeregów), w tym wielu oficerów.

Jednak tak ciężko okupione zwycięstwo nie zostało należycie wykorzystane, bowiem gen. Clark – zamiast odciąć 14 Armię i nie pozwolić się jej wycofać na Linię Gotów – miał głównie na celu zdobycie Rzymu.

Dowódcy alianccy starali się dowieść, że walki na Linii Gustawa odciągnęły elitarne niemieckie jednostki i najlepszych generałów od lądowania w Normandii, które nastąpiło w dzień po wkroczeniu gen. Clarka do Rzymu. W rzeczywistości stało się dokładnie na odwrót: dla dokonania lądowania w południowej Francji, co nastąpiło 15 sierpnia 1944 roku, amerykańska 5 Armia musiała oddać swe najlepsze dywizje, tracąc wiele ze swej siły uderzeniowej i szans na szybkie dotarcie do Wiednia.

Złą sławę bitwy pogłębiły wydarzenia, jakie miały miejsce 19 maja. W noc po bitwie tysiące marokańskich Goumiers i żołnierzy innych francuskich wojsk kolonialnych zaczęły przeczesywać stoki wzgórz, miasteczka i wioski doliny Ciociaria (południowe Lacjum). Ponad 60  tys. kobiet w wieku od 11 do 86 lat padło ofiarą masowych gwałtów. Mężczyzn, którzy chcieli bronić swe żony i córki, mordowano bez pardonu. Liczbę zabitych cywilów obliczano na około 800. 

Walki żołnierza polskiego o Monte Cassino zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, po 1945 r. „MONTE CASSINO 11 – 18 IX 1944”, a po 1990 „MONTE CASSINO 11 – 25 V 1944” oraz napisem „MONTE CASSINO” na zniczu Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie. (źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_o_Monte_Cassino )

Bitka za Monte Cassino trajala je oko 5 mjeseci, isto toliko izgubila je saveznička vojska, koja je tek u prvim danima lipnja 1944. Godine ušla u Rim, a na talijansko-austrijsku granicu došli su početkom svibnja 1945. godine. To su bile jako krvave i nemilosrdne borbe.  Tijekom cijele talijanske kampanje koja je trajala od 3. rujna 1943. Do 2. svibnja 1945. godine, okupatori su izgubili oko 312 tisuća, a Nijemci oko 435 tisuća poginulih i ranjenih, dakle prosječno na objema stranama 1233 ljudi svakoga dana. Bitke na liniji Gustava bile su najteže: Nijemci, Talijani, Amerikanci, Francuzi, Britanci, Indijci, Novozelanđani, Poljaci, Kanađani i Južnoafrikanci izgubili su oko 200 tisuća vojnika tijekom 129 dana. Samo gubici 2. Poljskog korpusa  iznosili su 924  poginulih, 2930 ranjenih, 345 nestalih (291 se nakon bitke vratilo u redove), među njima puno časnika. Međutim, tako teško dobivena pobjeda nije valjano iskorištena, jer je gen. Clark, umjesto da odvoji 14. korpus i ne dopusti mu povlačenje na Gotske linije, uglavnom za cilj imao osvajanje Rima. Saveznički vođe trudili su se dokazati da su bitke na Gustavovu liniju odvukle elitne njemačke postrojbe i najbolje generale od slijetanja u Normandiju, koje je nastupilo dan nakon ulaska gen. Clarka u Rim. Zapravo se dogodilo obrnuto: za slijetanje u južnu Francusku 15. kolovoza 1944., američki 5. korpus morala je predati svoje nabolje odrede, izgubivši puno na svojoj snazi i šanse za brzi prodor u Beč.

Loš ishod bitke produbili su događaji koji su uslijedili 19. svibnja. Noć nakon bitke tisuće marokanskih Goumiers i vojnika drugih francuskih kolonijalnih vojski počeli su češljati padine brda, gradiće i zaselke doline Ciociaria. Više od 60 tisuća žena u dobi od 11 do 86 godina bile su žrtve masovnih silovanja. Muškarci su, koji su htjeli braniti svoje žene i kćeri,  bili ubijeni bez ikakvog razloga. Broj ubijenih civila procjenjivao se na oko 800. 

U spomen na žrtvu poljskih vojnika u bitkama za Monte Cassino na Grobu neznanog vojnika u Varšavi na jednoj od ploča napisano je nakon 1945. Godine „MONTE CASSINO 11-18 IX 1944“, a nakon 1990. „MONTE CASSINO 11-25 V 1944“ te natpisom “MONTE CASSINO“ na svijeći na Grobu neznanog vojnika u Krakowu.