Bitwa o Monte Cassino
trwała blisko pięć miesięcy, tyle też czasu straciły wojska alianckie, które
dopiero w pierwszych dniach czerwca 1944 roku wkroczyły do Rzymu, a do granicy
włosko-austriackiej dotarły na początku maja 1945 roku. Były to niezwykle
krwawe i bezlitosne zmagania. W czasie całej kampanii włoskiej, która trwała od
3 września 1943 do 2 maja 1945 roku, alianci stracili blisko 312 tys., a
Niemcy około 435 tys. zabitych i rannych, czyli łącznie dla obu stron
średnio 1233 ludzi każdego dnia. Walki na Linii Gustawa były najbardziej
zacięte: Niemcy, Włosi, Amerykanie, Francuzi, Brytyjczycy, Hindusi,
Nowozelandczycy, Polacy, Kanadyjczycy i Południowi Afrykanie stracili około
200 tys. żołnierzy w ciągu 129 dni. Straty samego tylko 2 Korpusu
Polskiego wyniosły 924 zabitych, 2930 rannych, 345 zaginionych (291 po bitwie
wróciło do szeregów), w tym wielu oficerów.
Jednak tak
ciężko okupione zwycięstwo nie zostało należycie wykorzystane, bowiem gen.
Clark – zamiast odciąć 14 Armię i nie pozwolić się jej wycofać na Linię Gotów –
miał głównie na celu zdobycie Rzymu.
Dowódcy alianccy starali
się dowieść, że walki na Linii Gustawa odciągnęły elitarne niemieckie jednostki
i najlepszych generałów od lądowania w Normandii, które nastąpiło w
dzień po wkroczeniu gen. Clarka do Rzymu. W rzeczywistości stało się dokładnie
na odwrót: dla dokonania lądowania w
południowej Francji, co nastąpiło 15 sierpnia 1944 roku, amerykańska
5 Armia musiała oddać swe najlepsze dywizje, tracąc wiele ze swej siły
uderzeniowej i szans na szybkie dotarcie do Wiednia.
Złą sławę
bitwy pogłębiły wydarzenia, jakie miały miejsce 19 maja. W noc po bitwie
tysiące marokańskich Goumiers i żołnierzy innych francuskich wojsk kolonialnych
zaczęły przeczesywać stoki wzgórz, miasteczka i wioski doliny Ciociaria
(południowe Lacjum). Ponad 60 tys. kobiet w wieku od 11 do 86 lat padło
ofiarą masowych gwałtów. Mężczyzn, którzy chcieli bronić swe żony i córki,
mordowano bez pardonu. Liczbę zabitych cywilów obliczano na około 800.
Walki żołnierza polskiego o Monte Cassino zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, po 1945 r. „MONTE CASSINO 11 – 18 IX 1944”, a po 1990 „MONTE CASSINO 11 – 25 V 1944” oraz napisem „MONTE CASSINO” na zniczu Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie. (źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_o_Monte_Cassino )
Bitka za Monte
Cassino trajala je oko 5 mjeseci, isto toliko izgubila je saveznička vojska,
koja je tek u prvim danima lipnja 1944. Godine ušla u Rim, a na
talijansko-austrijsku granicu došli su početkom svibnja 1945. godine. To su
bile jako krvave i nemilosrdne borbe. Tijekom cijele talijanske kampanje koja je
trajala od 3. rujna 1943. Do 2. svibnja 1945. godine, okupatori su izgubili oko
312 tisuća, a Nijemci oko 435 tisuća poginulih i ranjenih, dakle prosječno na
objema stranama 1233 ljudi svakoga dana. Bitke na liniji Gustava bile su
najteže: Nijemci, Talijani, Amerikanci, Francuzi, Britanci, Indijci,
Novozelanđani, Poljaci, Kanađani i Južnoafrikanci izgubili su oko 200 tisuća
vojnika tijekom 129 dana. Samo gubici 2. Poljskog korpusa iznosili su 924 poginulih, 2930 ranjenih, 345 nestalih (291 se
nakon bitke vratilo u redove), među njima puno časnika. Međutim, tako teško
dobivena pobjeda nije valjano iskorištena, jer je gen. Clark, umjesto da odvoji
14. korpus i ne dopusti mu povlačenje na Gotske linije, uglavnom za cilj imao
osvajanje Rima. Saveznički vođe trudili su se dokazati da su bitke na Gustavovu liniju odvukle elitne njemačke postrojbe i najbolje generale od slijetanja u
Normandiju, koje je nastupilo dan nakon ulaska gen. Clarka u Rim. Zapravo se
dogodilo obrnuto: za slijetanje u južnu Francusku 15. kolovoza 1944., američki 5. korpus morala je predati svoje nabolje odrede, izgubivši puno na svojoj
snazi i šanse za brzi prodor u Beč.
Loš ishod bitke
produbili su događaji koji su uslijedili 19. svibnja. Noć nakon bitke tisuće
marokanskih Goumiers i vojnika drugih francuskih kolonijalnih vojski počeli su
češljati padine brda, gradiće i zaselke doline Ciociaria. Više od 60 tisuća
žena u dobi od 11 do 86 godina bile su žrtve masovnih silovanja. Muškarci su,
koji su htjeli braniti svoje žene i kćeri, bili ubijeni bez ikakvog razloga. Broj
ubijenih civila procjenjivao se na oko 800.
U spomen na
žrtvu poljskih vojnika u bitkama za Monte Cassino na Grobu neznanog vojnika u
Varšavi na jednoj od ploča napisano je nakon 1945. Godine „MONTE CASSINO 11-18
IX 1944“, a nakon 1990. „MONTE CASSINO 11-25 V 1944“ te natpisom “MONTE
CASSINO“ na svijeći na Grobu neznanog vojnika u Krakowu.
